Spotkanie Prezydium Rady Naczelnej Polonii Australijskiej z Sekretarzem Stanu w Departamencie Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów RP, Janem Dziedziczakiem, oraz Dyrektorem Departamentu, Janem Badowskim

W piątek 29 stycznia br. odbyło się spotkanie, w formie wideokonferencji, członków Prezydium Rady Naczelnej Polonii Australijskiej (RNPA) z Ministrem Janem Dziedziczakiem, pełnomocnikiem Rządu RP do spraw Polonii i Polaków za granicą, oraz Dyrektorem Departamentu Janem Badowskim. Ze strony Prezydium w spotkaniu udział wzięli: prezes Małgorzata Kwiatkowska, wiceprezes prof. dr hab. Marian Radny, sekretarz Helena Andrusiewicz, Elżbieta Cesarski, Anna Niedźwiadek, Marek Bartczak, Henryk Kurylewski, ks. Tadeusz Przybylak oraz Leszek Wikarjusz OAM. Nieobecność na spotkaniu usprawiedliwili: skarbnik RNPA Iwona Rafalski, Joanna Merwart, Ita Szymańska i Edward Dudziński.  Spotkanie prowadził wiceprezes RNPA Marian Radny.

Zaproponowany przez Prezydium program obejmował wystąpienie Prezesa RNPA, wystąpienie Ministra oraz dyskusję do wyczerpania przewidzianego czasu spotkania (2 godziny) bądź poruszanych w dyskusji zagadnień. 

Prezes Kwiatkowska w swoim wystąpieniu przedstawiła w skrócie historię RNPA oraz dorobek, bieżacą działalność i wyzwania przed którymi stoi organizacja.

Minister Dziedziczak przedstawił zasady jakimi kieruje się nowo powołany Departament na czele którego stoi oraz określił główne obszary jego działań adresowanych do Polonii i Polaków mieszkających poza granicami Kraju. Stwierdził, że naczelną zasadą pracy Departamentu jest podwyższenie statusu Polski na arenie międzynarodowej czemu najlepiej wydaje się służyć wpisanie działalności Polonii w politykę zagraniczną Polski i wymienił trzy najważniejsze obszary działań:

1. Promocja postaw obrony i zachowania dobrego imienia Polski i Polaków,
2. Propolskie lobby w krajach zamieszkania Polonii,
3. Przekazywanie polskości młodzieży polonijnej.

Dyskusję zainicjował min. Dziedziczak w zakresie obszaru - Przekazywanie polskości młodzieży polonijnej. Zaapelował do Polonii o zachęcanie młodzieży polonijnej do podejmowania studiów na uczelniach wyższych w Polsce. Strony zgodziły się, że jest to bardzo potrzebna młodej Polonii promocja Polski, również promocja Polonii w Polsce. Prezydium podreśliło przy tym, iż tego rodzaju zachętom winna towarzyszyć rzetelna informacja o możliwościach i warunkach studiowania w Polsce np. że systemy szkolnictwa wyższego w Australii i Polsce nie są kompatybilne – w Polsce obowiązuje tzw. system boloński podczas gdy w Australii taki system wprowadziły tylko nieliczne uniwersytety. Ponadto studia w Australii są płatne z tym, że system pożyczek studenkich HECS (Higher Education Contribution Scheme) pozwala w zasadzie każdemu Australijczykowi podjąć studia w Australii.  W Polsce studia w języku angielskim są odpłatne bez możliwości takiego pożyczkowania w Polsce jak i w Australii. Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) oferuje program stypendialny dla Polonii (Program im. gen. Wł. Andersa - https://nawa.gov.pl/studenci/studenci-zagraniczni) ale ze swojej natury zasięg tego rodzaju programów jest ograniczony. Minister zauważył, że dla młodzieży polonijnej posługującej się językiem polskim, studia w Polsce są bezpłatne. 

Prezydium zwrócilo uwagę, że warunkiem dostępności tego ostatniego jest efektywna edukacja polonijna i ścisła współpraca w tym zakresie Polonii ze stroną polską, i skierowało do Ministra pytanie:  

Oczkiem w głowie Polonii pozostaje jej młodzież i edukacja. Australia nie jest tutaj wyjątkiem, a od innych ośrodków polonijnych wyróżnia je geografia i demografia. Jak w programie działań departamentu Pana Ministra wyglądają sprawy młodzieży i edukacji polonijnej, w tym tej w Australii?

Minister wyjaśnił, że Departament którym kieruje przykłada dużą wagę do programu edukacji polonijnej. O finansowanie  projektów w zakresie tego programu Polonia może się ubiegać w drodze konkursu za pośrednictwem organizacji pozarządowych zarejestrowanych w Polsce, tzw. pośredników. Nie ma jednak oficjalnej bazy danych takich organizacji. Nowością w oferowanych programach ma być finansowanie działań cyklicznych i wieloletnich oraz ściśle określone reguły (np. czasowe) zobowiązujące pośredników do komunikacji ze wspólpracującymi z nimi organizacjami polonijnymi. Nadesłane projekty oceniają wyłącznie eksperci polscy z pominięciem ekspertów polonijnych. Zdaniem Prezydium, zawęża to skalę oceny składanych projektów z punktu widzenia specyfiki edukacji polonijnej, uwarunkowań geograficznych i demograficznych, a przede wszystkim jej praktyki.

Krótko przed zakończeniem spotkania Prezydium skierowało do Ministra następujące pytania:   

Pytanie: W kontaktach z Polską szukamy wspólnych wartości, równie ważnych dla strony Polskiej i naszej, polonijnej. Dlatego istotny jest dla nas nie tylko punkt widzenia rządu RP na sprawy Polonii i relacji Polski z nią, ale również ciał reprezentujących ogólniejszy punkt widzenia reprezentowany przez np. Kanclerię Preztydenta RP, Komisje Senackie i Sejmowe ds Polonii i Polaków za Granicą czy wszelkiego rodzaju organizacje pozarządowe współpracujące z Polonią. Chcielibyśmy zapytać czy istnieje jakaś współpraca Pana Departamentu, i jeżeli tak to jak ona przebiega, z Kancelarią Prezydenta,  Komisjami Senacką i Sejmową oraz organizacjami pozarządowymi.

Minister stwierdził, że wspólpraca z tymi podmiotami przebiega bardzo dobrze, a niektóre z nich, np. Biuro Polonijne przy Kancelarii Prezydenta RP, występuje z niezależnymi od Departamentu inicjatywami pod adresem Polonii.

Pytanie: Polsce potrzebny jest przekaz jej historycznego, jak również aktualnego, bieżącego wizerunku, który byłby czytelny dla odbiorcy zagranicznego, w tym, przede wszystkim, obco-języcznego. Czy rząd polski planuje jakąś długofalową, cykliczną akcję informacyjną o Polsce adresowaną do szerokiego odbiorcy poza Polską? Takie akcje informacyjne prowadzą inne kraje Europy. Polonia posiada możliwości by współpracę na tym polu nawiązać.

Minster zauważył, że istnieją już ogólnie dostępne w języku angielskim polskie radiowe programy informacyjne oraz informacyjne platformy internetowe, zatem tego rodzaju informacji nie brakuje.

Pytanie: Ważnym ogniwem we współpracy Polonii z Polską była działalność regionalnych „Domów Polonii” w Polsce. Działalność tych ośrodków charakteryzowała ścisła wspólpraca z Polonią w wielu obszarach. Jak wygląda działalność tych ośrodków w nowym modelu finansowania tj. po przesunięciu funduszy z Senatu RP do Pełnomocnika rządu RP?

Minster stwierdził, że niektóre z tych Domów prowadzą własną albo ajencyjną działalnośc gospodarczą (hotele, restauracje) zatem w pewnym zakresie są finansowo niezależne. Wszystkie zaś pozostają delegaturami Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i jako takie mogą przystępować do konkursów, za pośrednictwem Stowarzyszenia, rozpisywanych przez Departament.

Pytanie: Prezydent RP, Andrzej Duda, podczas swojej wizyty w Australii uroczyście zainicjował działalność Polskiego Biura Handlowego w Sydney. Jakimi wymiernymi korzyściami z pracy tego biura, i innych mu podobnych polskich inicjatyw w Australii,  może się Pan Minister podzielić? Czy promocja polskiej turystyki jest częścią tego przedsięwzięcia?

Minister stwierdził, że nie ma wyczerpujących informacji o działalności Biura Handlowego w Sydney.

Na zakończenie Minister zapytał o możliwość przekazania Mu danych dotyczących majątku polonijnego w Australii. Prezydium poinformowało, że dane takie gromadził przed kilkoma laty Konsulat RP w Sydney we wspólpracy z Prezydium RNPA. Prezydium zaoferowało pomoc w dostępie do zgromadzonych wówczas danych. Minister poprosił również o wykaz ważnych wydarzeń polonijnych w Australii w bieżącym roku. Prezydium zobowiązało się do przygotowania i przesłania Ministrowi odpowiednich danych.

Spotkanie zakończyło się po 2 godzinach deklaracją obu stron, że podobne rozmowy powinny być kontynuowane w najbliższej możliwej przyszłości w formie dyskusji tematycznych z udziałem ekspertów. Temat kolejnego spotkania, w formie wideokonferencji, zaproponuje Prezydium RNPA do uzgodnienia z Ministrem.

Marian Radny

Wiceprezes Rady Naczelnej Polonii Australijskiej